Home » Obligacje skarbowe » Obligacje i ich rodzaje

Obligacje i ich rodzaje

Arkadiusz Jędrysiak

3 lutego, 2023

Duża część osób posiadających oszczędności lub innego rodzaju nadwyżki finansowe nie chce lokować ich w bankach. Lokaty bankowe nie przynoszą na ogół satysfakcjonujących zysków w długim okresie czasu – promocyjne oprocentowanie obowiązuje zazwyczaj kilka miesięcy po czym drastycznie jest obniżane.

W związku z tym spragnieni wrażeń (i zysków!) kierujemy swoje kroki w kierunku rynków kapitałowych. Największą popularnością cieszą się instrumenty własnościowe, do których należą między innymi akcje. Często jednak tego typu zagranie wiąże się z ryzykiem, zwłaszcza jeśli zdecydujesz się na inwestycję w nowe, mało znane spółki. Warto zatem wiedzieć, że zostanie udziałowcem przedsiębiorstwa notowanego na giełdzie nie jest jedynym sposobem na lokowanie swoich środków na rynku kapitałowym.

Alternatywą są dłużne papiery wartościowe, wśród których najbardziej popularne to obligacje. Chciałbyś pomnożyć kapitał, ale nie interesuje Cię inwestowanie w akcje? Zapraszam do zapoznania się z artykułem, z którego dowiesz się czym są i jakie są rodzaje obligacji oraz gdzie można je kupić.

Rodzaje obligacji

Możemy wyróżnić następujące rodzaje obligacji:

1. obligacje skarbowe
2. obligacje korporacyjne
3. obligacje komunalne

Kryterium, któremu warto poświęcić najwięcej uwagi, jest podział ze względu na rodzaj emitenta, w ramach którego wyróżnia się obligacje skarbowe, komunalne i korporacyjne (obligacje przedsiębiorstw). W kwestii bezpieczeństwa i płynności są to zupełnie inne instrumenty przeznaczone dla odmiennych grup odbiorców.

Ogólnie rzecz ujmując, mamy różne rodzaje obligacji, ze względu na odmienne kryteria podziału. I tak z uwagi na czas wyróżnia się obligacje krótkoterminowe (z terminem wykupu do 3 lat), średnioterminowe (z terminem wykupu od 3 do 10 lat) oraz długoterminowe (z terminem wykupu powyżej 10 lat). Innym kryterium jest sposób oprocentowania, który wyróżnia obligacje o stałym lub zmiennym oprocentowaniu oraz zerokuponowe, czyli bez kuponów odsetkowych. 

Obligacje skarbowe i ich rodzaje

Obligacje skarbowe emitowane są przez Skarb Państwa (rząd), przeważnie na dłuższe okresy. Nie jest to jednak regułą, najkrótsze to papiery 3-miesięczne a najdłuższe to 12-letnie. Mamy różne rodzaje obligacji skarbowych biorąc pod uwagę wysokość ustalanego oprocentowania. Wyróżniamy:

Obligacje skarbowe cieszą się sporą popularnością. Ten rodzaj obligacji uznawany jest za najbezpieczniejszy, a wręcz wolny od ryzyka. Dlaczego? Dlatego, że to rząd, a więc instytucja, która teoretycznie niemal zawsze będzie wypłacalna, gwarantuje ich spłatę. Zdarzyły się w historii niechlubne przypadki gdy państwa nie wykupiły swoich obligacji, ale są to naprawdę sporadyczne przypadki. Rząd przeznacza środki pozyskane z obligacji głównie na finasowanie lub refinansowanie deficytu budżetowego.

Zapewne zastanawiasz się teraz czy warto zatem w ogóle interesować się innymi rodzajami obligacji, skoro obligacje skarbowe są uznawane za najbezpieczniejsze? Niestety ten rodzaj obligacji posiada jedną wadę – niską stopę zwrotu z inwestycji, czyli, mówiąc najprościej, ich zakup nie przyniesie Ci oszałamiającego zysku. Dlatego też część osób kieruje swoją uwagę na obligacje korporacyjne.

Obligacje skarbowe – na jaki okres? gdzie kupić?

Na jaki okres możesz kupić obligacje skarbowe? Istnieje wiele możliwości w tym zakresie:

Gdzie możesz kupić obligacje skarbowe? Istnieje kilka możliwych kanałów zakupu:

• poprzez serwis internetowy: www.zakup.obligacjeskarbowe.pl
• w oddziałach PKO BP
• za pośrednictwem Punktów Obsługi Klienta Biura Maklerskiego PKO Banku Polskiego
• dzwoniąc pod numer: 801 310 210, bądź 81 535 66 55.

Obligacje korporacyjne i ich rodzaje

Obligacje korporacyjne emitowane przez przedsiębiorstwa to najbardziej zróżnicowana grupa obligacji. Dlaczego? Z prostej przyczyny – ponieważ same przedsiębiorstwa są niezwykle zróżnicowane. Zróżnicowanie to sprawia, że obligacje emitowane przez przedsiębiorstwa są obarczone różnym stopniem ryzyka. Co do zasady jest ono wyższe niż obligacji skarbowych czy komunalnych, jednak, co za tym idzie, charakteryzują się one również wyższą stopą zwrotu. Do najbardziej pożądanych i poszukiwanych obligacji należą te emitowane przez duże i renomowane przedsiębiorstwa, o powszechnie znanej i stabilnej sytuacji finansowej. Uznawane są one za najbezpieczniejsze. Przedsiębiorstwa na ogół emitują obligacje aby pozyskać dodatkowe fundusze na dłuższy okres (najczęściej na inwestycje) lub aby uzyskać źródło finansowania tańsze od emisji akcji. Rodzaje obligacji korporacyjnych:

Do korporacyjnych papierów wartościowych należą obligacje zabezpieczone (w formie innych obligacji lub hipotek) i niezabezpieczone (emitowane przez największe i najbardziej stabilne firmy).

Warto tutaj wspomnieć o szczególnym rodzaju obligacji korporacyjnych, jakimi są tak zwane obligacje śmieciowe (zwane też tandetnymi). Czym się cechują? Są emitowane w celu ratowania upadających przedsiębiorstw, na ogół nie posiadają żadnych zabezpieczeń i mają charakter czysto spekulacyjny. Obarczone są przez to wysokim ryzykiem. Jako inwestor możesz na nich zarówno sporo zyskać, jak i stracić zainwestowany kapitał. 

Obligacje korporacyjne można nabyć na rynku Catalyst w ramach emisji pierwotnej bądź na rynku wtórnym. Niezbędne do tego będzie założenie konta maklerskiego, w dowolnym biurze maklerskim. Wartość jednej obligacji korporacyjnej zaczyna się na ogół już od 100 zł, co daje szansę na inwestycję, nawet jeśli posiadasz niewielki kapitał. 

Obligacje komunalne i ich rodzaje

Obligacje komunalne są to papiery wartościowe emitowane przez władze samorządowe (lokalne) lub przez lokalne instytucje publiczne. Z reguły, podobnie jak obligacje skarbowe, są to papiery długoterminowe, choć możliwa jest ich emisja również na krótsze okresy, jeżeli zajdzie taka konieczność. Pozyskane w ten sposób środki władze samorządowe przeznaczają na ogół na cele inwestycyjne (np. budowa dróg, mieszkań, szkół, szpitali). Rodzaje obligacji komunalnych:

Podobnie jak obligacje skarbowe, obligacje komunalne gwarantują niewielki, ale regularny dochód w postaci odsetek, jak również niemal stuprocentową pewność wykupu. W porównaniu do obligacji skarbowych cechują się one niższą płynnością, a także mogą być wykupione przez emitenta przed upływem terminu. 

Jeśli chodzi o zakup obligacji komunalnych, to jest to nieco trudniejsze zadanie niż w przypadku obligacji skarbowych. W przypadku rynku pierwotnego jednostki samorządu terytorialnego na ogół kierują swoją ofertę do instytucji finansowych. Gdzie zatem inwestor indywidualny może nabyć tego typu instrumenty? Najlepszym wyjściem jest rynek wtórny i zakup na giełdzie Catalyst, za pośrednictwem domu maklerskiego. W tym miejscu pojawia się jednak problem niskiej płynności tych instrumentów. Może się zdarzyć, że np. obligacje danego miasta akurat nie będą dostępne na giełdzie, albo w drugą stronę, gdy będziesz chciał sprzedać swoje obligacje komunalne nie znajdziesz na nie chętnego. 

Rodzaje obligacji: rynek pierwotny i wtórny

Bardzo ważne jest też rozróżnienie obligacji na te z rynku pierwotnego oraz wtórnego.

Zakup obligacji na rynku pierwotnym oznacza dokonanie bezpośredniej transakcji pomiędzy emitentem obligacji a inwestorem. W przypadku rynku wtórnego transakcja kupna-sprzedaży odbywa się bez udziału emitenta, tylko pomiędzy dwoma inwestorami.

Jako inwestor indywidualny niektóre rodzaje obligacji kupisz na obydwóch rynkach, a inne dostępne będą dla ciebie tylko na rynku wtórnym. Przykładowo, najpopularniejsze obligacje skarbowe kupisz na rynku pierwotnym na stronie zakup.obligacjeskarbowe.pl oraz na na rynku wtórnym na giełdzie Catalyst. Natomiast obligacji komunalnych miasta Warszawa nie kupisz na rynku pierwotnym, gdyż oferta jest kierowana tylko do takich instytucji jak TFI, banki, OFE, ubezpieczyciele, inwestorzy zagraniczni. Stołeczne obligacje nabędziesz tylko na rynku wtórnym na Catalyst.

Obligacje na rynku kapitałowym – czym handluje się na giełdach

Szeroki wybór obligacji sprawia, że przed decyzją o zainwestowaniu do konkretny rodzaj należy dokładnie zapoznać się z proponowaną ofertą tak, aby dostosować ją do własnych potrzeb i oczekiwań. Tak jak zostało wcześniej wspomniane, jeśli chciałbyś kupić i sprzedać obligacje na giełdzie musisz udać się na rynek kapitałowy Catalyst – jest to rynek wtórny dla instrumentów dłużnych. De facto, największy rynek tego typu w Europie Środkowo-Wschodniej.
Kupisz i sprzedasz na nim 5 rodzajów obligacji: skarbowe, korporacyjne, komunalne, spółdzielcze oraz listy zastawne.