Co to jest ETF? Podstawy inwestowania w fundusze pasywne w 2024 roku

ETF-y to ostatnio najmodniejszy produkt inwestycyjny. Przedstawiany jest jako bezpieczna i zyskowna inwestycja nawet dla początkujących. Czy rzeczywiście tak jest? Czym są ETF-y? Jak działają? Jaki ETF wybrać? Gdzie można je kupić? Sprawdźmy.

Czym jest ETF? Jak działają ETF-y?

ETF to skrót od Exchange Traded Fund co dosłownie oznacza fundusz notowany na giełdzie. Jeśli mielibyśmy porównać do czegoś ETF-y to bliżej im będzie do akcji spółek niż do dobrze znanych, klasycznych funduszy inwestycyjnych (ETF-y notowane są na giełdzie dokładnie na takich samych zasadach jak akcje).

ETF działa w ten sposób, że odwzorowuje pewien określony benchmark aktywów np. ustalony indeks, koszyk akcji, złoto, waluty czy surowiec.

Dla przykładu – ETF na polski indeks WIG 20 ma za zadanie osiągać taki sam wynik co posiadacz tych wszystkich akcji, z tym że inwestor zamiast dokonywać 20 pojedynczych transakcji na każdą tę spółkę z indeksu dokonuje 1 zakupu/sprzedaży ETF. Idąc dalej, jeśli WIG 20 zanotuje roczny wzrost o 20%, wartość certyfikatu inwestycyjnego ETF w tym samym czasie również powinna zyskać na wartości ok. 20%. Proporcje powinny być również zachowane w przypadku spadków. Innymi słowy, ETF daje możliwość super wygodnego inwestowania w spółki znajdujące się w danym indeksie za pomocą jednego instrumentu i zapewnia zbliżone stopy zwrotu przy znacznie niższych opłatach niż inwestując poprzez TFI czyli fundusze aktywnie zarządzane.

Pasywne inwestowanie – dla kogo są ETF-y?

Większość ETF-ów to instrumenty przeznaczone dla inwestorów pasywnych, czyli takich których bardziej interesuje święty spokój i solidny zarobek niż emocje związane z kupowaniem pojedynczych spółek, a następnie drżenie rąk przy każdym większym spadku i wzroście ceny.

Rynek idzie do góry zarabiamy, rynek idzie w dół tracimy – prosta zasada obrazująca schemat działania ETF, jednocześnie uświadamiająca nam, że na ETF-ach również można ponieść stratę. To nie jest jakiś cudowny instrument finansowy zawsze przynoszący zysk. ETF-y są odpowiednie dla inwestorów długoterminowych, z długim horyzontem czasowym przed sobą, mogących pozwolić sobie na przetrzymanie wahań rynku.

Istnieje duża dysproporcja w strukturze portfeli inwestorów indywidualnych w Polsce i za granicą. Od wielu lat inwestowanie pasywne cieszy się na świecie ogromną popularnością, podczas gdy w naszym kraju do tej pory nie było zbyt popularne. Wynika to głównie z faktu ograniczonej oferty, braku dostępu do popularnych produktów a w szczególności dominację TFI na naszym rynku. Obserwując jednak aktualny trend – ilość dyskusji na grupach na FB, ilość nowych poradnikowych video na YT – można wysnuć jeden oczywisty wniosek: Polacy są bliscy zakochania się w ETF-ach i przeniesienia do nich swoich oszczędności z lokat i rachunków oszczędnościowych.

Rodzaje ETF – replikacja fizyczna a replikacja syntetyczna

Zanim zainwestujesz w ETF-y warto abyś przyjrzał się im bliżej i dogłębnie zrozumiał ten produkt. Ogólnie system można podzielić na dwie różne od siebie odmiany: ETF fizyczny i syntetyczny. Czym różnią się od siebie?

Fizyczne ETF są ich najbardziej tradycyjną formą, której początki sięgają wczesnych lat 90-tych. Ten rodzaj funduszu faktycznie nabywa i przechowuje aktywa bazowe lub papiery wartościowe, na których opiera się aby śledzić wartość. Fizyczne ETF-y odgrywają integralną rolę w globalnej branży i są jej popularniejszą wersją.

Syntetyczne ETF są bardziej złożonym i trochę mniej bezpiecznym produktem. Syntetyki są projektowane w podobny sposób jak ich fizyczne odpowiedniki, a ich głównym celem jest śledzenie wartości aktywów bazowych, bezpieczeństwa lub późniejszego grupowania. Jednakże zamiast bezpośredniego nabywania danych aktywów lub papierów wartościowych, syntetyczny ETF wykorzystuje funkcjonalność produktów pochodnych do wdrożenia swojej strategicznej metodologii. Podstawowymi instrumentami pochodnymi wykorzystywanymi przez syntetyczne ETF do realizacji ich celów inwestycyjnych są transakcje SWAP.

Rodzaje ETF – indeks cenowy a indeks dochodowy

Czym się różni indeks WIG20 vs. WIG20TR? i czy ta różnica jest istotna z punktu widzenia potencjalnej stopy zwrotu?

Przy krótkim okresie różnica pomiędzy nimi jest praktycznie niewidoczna, jednak gdy przyjrzymy się wykresom w ujęciu kilku lat różnica będzie znacząca.

Ten pierwszy, bez skrótu TR, to „zwykły” indeks cenowy. Drugi, którego pełna nazwa to WIG 20 Total Return to indeks dochodowy. Określenie „total return” odnosi się do reinwestowania dywidendy, co oznacza w kontekście ETF bardzo ważny czynnik przyczyniający się do osiągania znacznie lepszych wyników.

Jaki ETF wybrać – ETF-y na polskiej giełdzie

Możesz zainwestować w ETF-y notowane na GPW lub w te notowane za granicą.

Głównym dostawcą ETF na polski rynek jest francuska firma Lyxor Asset Management Group, kluczowy europejski gracz w tym sektorze.

Ich flagowym produktem jest ETF o nazwie:

• Lyxor S&P 500 UCITS ETF – Dist (EUR) (nazwa skrócona: ETFSP500) odwzorowujący jak sama nazwa mówi amerykański indeks 500 najlepszych spółek w USA.

Uzupełnieniem oferty jest:

• Lyxor DAX (DR) UCITS ETF – Acc (nazwa skrócona: ETFDAX) to ETF na 30 spółek blue chips niemieckiego rynku.
• Lyxor WIG 20 UCITS ETF – Acc (nazwa skrócona: ETFW20L) odwzorowujący najważniejszy indeks warszawskiej giełdy papierów wartościowych WIG20.

Drugą firmą oferującą ETF-y na GPW jest polski broker finansowy AgioFunds TFI. I choć nazwa samego brokera, wskazująca iż jest on towarzystwem funduszy inwestycyjnych aktywnie zarządzanych, może trochę wprowadzać w błąd to w rzeczywistości w jego ofercie znajdują się również pasywne fundusze ETF. Produkty AgioFunds TFI przygotowane zostały we współpracy z firmą Beta Securities Poland SA (stąd wywodzi się nazwa tych ETF-ów). Na warszawskiej giełdzie notowane są aktualnie:

• BETA ETF WIG20TR Portfelowy Fundusz Inwestycyjny Zamknięty (nazwa skrócona: BETAW20TR) – odwzorowujący najważniejszy indeks warszawskiej giełdy papierów wartościowych WIG20. Zapewnia dodatkowy dochód z tytułu dywidend wypłacanych przez spółki wchodzące w skład indeksu.
• BETA ETF mWIG40TR Portfelowy Fundusz Inwestycyjny Zamknięty (nazwa skrócona: BETAM40TR) – dający ekspozycję na 40 średnich spółek notowanych na GPW. Zapewnia dodatkowy dochód z tytułu dywidend wypłacanych przez spółki wchodzące w skład indeksu.
• BETA ETF WIG20lev Portfelowy Fundusz Inwestycyjny Zamknięty (nazwa skrócona: BETAW20LV) – produkt wysoce spekulacyjny zachowujący się jak WIG20 tyle, że ze zdwojoną siłą w horyzoncie jednej sesji, rekomendowany w krótkim horyzoncie czasowym. ETF dla tych, którzy przewidują znaczące wzrosty WIG20 w najbliższym czasie.
• BETA ETF WIG20short Portfelowy Fundusz Inwestycyjny Zamknięty ( nazwa skrócona: BETAW20ST) – Produkt wysoce spekulacyjny pozwalający zarabiać na spadkach indeksu WIG20, rekomendowany w krótkim horyzoncie czasowym. ETF dla tych, którzy przewidują znaczące spadki WIG20 w najbliższym czasie.

Tylko siedem ETF-ów na GPW, podczas gdy na światowych giełdach są ich tysiące? Patrząc na powyższe zestawienie można odnieść wrażenie, że Polski rynek przespał rozwój pasywnych rozwiązań i właśnie zabiera się powoli za odrobienie lekcji. Jeśli już teraz chcesz zbudować bardziej zdywersyfikowany portfel, musisz sięgnąć po ETF-y notowane na giełdach zagranicznych.

Jaki ETF wybrać – zagraniczne ETF-y

Wiemy już jak wygląda nasze polskie podwórko. A kto dominuje na świecie?

Rynkiem ETF rządzi tak naprawdę trzech wybitnych globalnych graczy: BlackRock (z ETF-ami iShares), Vanguard i State Street Corporation (z ETF-ami SPDR). Te trzy instytucje zarządzają aktywami o wartości ponad 12 bln dolarów (to więcej niż roczne PKB Chin) co pokazuje skalę jak gigantyczny jest to rynek na świecie. To oczywiście nie wszyscy dostawcy ETF-ów na świecie, ale powyższa trójka zagospodarowała aż 80% rynku.

Jaki ETF zagraniczny wybrać? Wszystko zależy od twojej strategii inwestowania i indeksu, który chcesz naśladować. Selekcji ETF-ów musisz dokonać samodzielnie bazując po części na danych empirycznych, predykcjach przyszłości i twoich oczekiwaniach co to stopy zwrotu. Wzorować się można na najbardziej płynnych, najczęściej kupowanych produktach na świecie, w tym m.in.:

• SPDR S&P 500 ETF (SPY)
• Financial Select Sector SPDR Fund (XLF)
• SPDR S&P Biotech ETF (XBI)
• Vanguard S&P 500 ETF (VOO)
• Vanguard High Dividend Yield (VYM)
• iShares MSCI Emerging Markets ETF (EEM)
• iShares Silver Trust (SLV)
• ProShares UltraPro Short QQQ (SQQQ)

Część z nich kupisz na europejskich parkietach (wersja ETF z UCITS w nazwie), część dostępna jest tylko i wyłącznie na amerykańskiej giełdzie papierów wartościowych.

Gdzie najlepiej kupić ETF?

Aby nabyć jednostki ETF-u musisz posiadać rachunek maklerski. Oferty brokerów i domów maklerskich różnią się między sobą, ważne więc abyś określił się czy planujesz dokonywać transakcji na GPW czy też raczej na rynkach zagranicznych. ETF-y możesz kupić w dowolnym czasie podczas sesji giełdowej, cena uzależniona jest od wartości indeksu naśladowanego przez dany ETF i ulega częstym zmianom. Przy każdej transakcji kupna (i sprzedaży) zapłacisz prowizję maklerską (choć są odstępstwa od tej reguły), która w ogólnym rozliczeniu będzie rzutować na całościowy wynik inwestycji – uważaj więc na częstotliwość transakcji i ujmuj koszty prowizji w ogólnej kalkulacji zyskowności. Przy wyborze rachunku maklerskiego warto też zwrócić uwagę na opłatę za prowadzenie rachunku (rozpiętość ofert jest duża – od zupełnego braku opłat do kilkudziesięciu złotych za miesiąc). Jedne z najlepszych rachunków maklerskich na naszym rynku to aktualnie rachunek inwestycyjny w XTB , rachunek inwestycyjny w Bossa.pl czy konto maklerskie ING.