Wskaźnik CAPE dla spółek i rynków giełdowych (C/Z Shillera lub P/E Schillera) – interpretacja
Jeśli chcesz poznać dużo lepsze miary wyceny spółek niż te stosowane przez ogół inwestorów, pragniesz zwiększyć swoje zyski lub przewagę nad innymi, to warto, abyś poznał wskaźnik CAPE (C/Z Shillera lub P/E Schillera). Dlaczego CAPE jest lepszy? Przede wszystkim bierze on pod uwagę bierze pod uwagę przeciętną wartość zysku netto na akcję w ciągu ostatnich dziesięciu lat, z uwzględnieniem inflacji. Sprawdźmy czym jest dokładnie i jak go interpretować.
Czym jest wskaźnik Ceny do Zysku (P/E)?
Popularny wskaźnik C/Z (P/E ratio) to dobry sposób na pokazanie tempa rozwoju firmy. Dzięki niemu można szybko określić atrakcyjność spółki na tle konkurencji, sektora czy nawet całego rynku. Jest to cena, jaką trzeba zapłacić za każdą złotówkę dochodu uzyskanego przez firmę notowaną na giełdzie. Jest wyliczany przez podzielenie ceny akcji przez zysk netto, osiągnięty podczas ostatnich 4 kwartałów przez firmę. Pokazuje on skalę niedowartościowania lub przewartościowania akcji danej spółki – jeśli wartość C/Z jest niższa niż 15 to jest to okazja inwestycyjna, w przypadku większych wartości oznacza znaczne przegrzanie ceny akcji.
Czym jest CAPE? czyli Cena do Zysku Shillera
Jednocześnie wielu inwestorów zastanawia się, czym jest wskaźnik CAPE. Okazuje się, że wartość C/Z w krótkim okresie czasu może wskazywać na bardzo duże różnice w wycenie. W 2008 roku doszło do sytuacji, gdy wskaźnik C/Z pokazywał na skrajnie drogie akcje, które w rzeczywistości były wyceniane nisko z powodu kryzysu. Stąd dużo większym zaufaniem cieszy się miara CAPE, czyli C/Z Shillera, opracowany przez amerykańskiego profesora ekonomii Roberta J. Shillera. Działa on podobnie jak C/Z a jednocześnie dzieli cenę akcji przez przeciętny zysk z ostatnich 10 lat z uwzględnieniem wskaźnika inflacji. W dłuższym terminie CAPE jest dużo bardziej wiarygodny niż sam C/Z.
Skorygowanie o inflację w CAPE polega na dostosowaniu wartości zysku netto na akcję za pomocą wskaźnika inflacji CPI. Dzięki skorygowaniu o inflację, CAPE pozwala uzyskać bardziej stabilną miarę wyceny spółek lub rynków akcji,
Jak obliczyć CAPE?
Obliczenie wskaźnika C/Z Shillera (CAPE) jest trochę bardziej czasochłonne niż klasycznego C/E. Musisz przecież pozyskać wartości zysków netto na akcję z ostatnich dziesięciu lat oraz dane o inflacji z tego samego okresu. Następnym trzeba jeszcze skorygować wartość zysków netto na akcję o inflację (można to zrobić, dzieląc wartość zysku netto na akcję przez stopę inflacji). Wzór na CAPE wygląda następująco:
Warto jednak pokusić się o dokładniejsza analizę z użyciem CAPE. Wskaźnik ten ma ważną przewagę – pomija wpływ sezonowości na wyniki finansowe spółek i rynków, ponieważ uwzględnia dziesięcioletni okres czasu. W przypadku spółek amerykańskich, wartość CAPE dla poszczególnych firm znajdziesz bez problemu w różnych serwisach finansowych (nie musisz nic wyliczać). W przypadku polskich spółek dane nie są już tak powszechnie dostępne.
Wycena rynków w oparciu o wskaźnik CAPE – na których rynkach akcje są tanie, a na których drogie?
Jest wiele powodów, dlaczego warto liczyć wskaźnik CAPE Shillera. Jednym z nich jest możliwość uzyskania informacji na temat wyceny poszczególnych rynków. W przypadku, gdy ten wskaźnik wskazuje na przegrzanie rynku, wtedy dobrym pomysłem jest sprzedaż drogich akcji i umieszczenie ich w dużo tańszym miejscu. Poniżej przedstawiono zestawienie kilku rynków giełdowych z drogich i tanich miejsc wraz z wyceną CAPE:
| Kraj | USA | Europa | Chiny | Polska | Turcja |
| Wskaźnik CAPE | 40,2 | 21,5 | 19,2 | 16,8 | 9,8 |
Jak widać w powyższej tabeli USA jest bardzo przewartościowanym rynkiem, z którego kapitał może uciekać w kierunku tańszych rynków. W tym przypadku Polska i Turcja posiadają dużo bardziej atrakcyjne wyceny i mogą być celem przemieszczania się międzynarodowego kapitału spekulacyjnego.
To oczywiście tylko teoria. O przewartościowaniu giełd w Stanach Zjednoczonych mówi się od wielu lat, jednak z uwagi na fakt iż jest to dominujący, najważniejszy na świecie rynek akcji, wyceny trzymają się na wysokich poziomach. Faktem jest, iż CAPE wykorzystywany przez wybitnych inwestorów jako narzędzie do oceny atrakcyjności inwestycyjnej różnych rynków – najlepsi potrafią dzięki niemu przewidzieć gdzie pójdzie kapitał spekulacyjny i dobrze na tym zarobić.
Podsumowanie
Analiza spółek giełdowych i całych rynków może być bardzo zdradliwa. Nawet w przypadku popularnych miar takich jak C/Z dochodzi do mniejszych lub większych przekłamań. Na skutek różnych wydarzeń na rynkach może dochodzić do dużych zmian w wycenie. Dlatego profesor Robert Schiller (laureat nagrody Nobla) stworzył bardziej miarodajny wskaźnik – CAPE. Działa bardzo podobnie do C/Z a jednocześnie uwzględnia zysk osiągnięty w dłuższym terminie i wskaźnik inflacji. Dzięki temu jest odporny na krótkoterminowe zaburzenia, które mogą nastąpić na rynku.
Wśród wielu wskaźników takich jak klasyczny wskaźnik Cena Zysk, wskaźnik Cena Wartość Księgowa, wskaźnik Stopa Dywidendy, CAPE jest jednym z kluczowych elementów służących do analizy spółek giełdowych.
